Infinite Update - 27 september 2012

• Donderdag 27 september 2012: Netwerk Controllers VO (Utrecht) lees verder
• Dinsdag 2 oktober 2012: Finance in het Onderwijs (Nijmegen) lees verder  download de folder
• Donderdag 29 november 2012: Netwerk Controllers PO (Utrecht) lees verder

De OCW begroting 2013 bevat weinig nieuws. De meeste maatregelen werden in het voorjaar al bekend, toen vijf partijen het Lente-akkoord sloten. Dit neemt niet weg dat het begrotingsdocument een bron van informatie is, onderstaand een kleine selectie hieruit.

primair onderwijs
In het primair onderwijs bedroeg de gemiddelde bekostiging per leerling in 2011 € 5.100 per leerling, voor de periode 2012 – 2017 wordt een bedrag van € 5.300 voorzien; voor het (V)SO zijn de bedragen resp. € 22.000 en € 20.000. De middelen Prestatiebox en Conciërgeregeling zijn voor de jaren 2012 tot en met 2015 opgenomen. Voor het primair onderwijs wordt onderzocht hoe de personele en materiële bekostiging samengevoegd kunnen worden.

voortgezet onderwijs
In het voortgezet onderwijs bedraagt de gemiddelde bekostiging per leerling in 2012 € 7.707 (2011 € 7.539). In de periode 2013 – 2017 fluctueert de bekostiging tussen de € 7.401 en € 7.566. De middelen Prestatiebox zijn voor de jaren 2012 tot en met 2015 opgenomen.

ontwikkeling leerlingaantallen
Opvallend - in het licht van de stelselwijziging passend onderwijs - is dat in de begrotingsstukken een groei van het (V)SO wordt voorzien van 71.000 leerlingen in 2012 naar 74.000 in 2017. Voor het speciaal basisonderwijs wordt een daling van bijna 41.000 naar minder dan 35.000 voorzien.
Het aantal basisschoolleerlingen daalt in deze periode met 70.000 (1,43 miljoen in 2017) en het aantal VO leerlingen schommelt tussen de 930 en 955 duizend.

voorbehoud
Alle gepresenteerde informatie moet gelezen worden in de context van een soort “disclaimer”. In het dit voorjaar gesloten begrotingsakkoord is voor OCW een taakstelling van € 340 miljoen opgenomen. Voor het VO bedraagt de taakstelling in de jaren 2013 – 2017 € 47 à € 68 miljoen, voor het PO € 57 à € 89 miljoen. Voor de invulling van de taakstelling heeft het demissionaire kabinet gekozen voor een (lumpsum)korting. Het is aan een volgend kabinet om er al dan niet voor te kiezen dit met specifieke maatregelen te beleggen.   

reacties sectorraden
De VO-Raad wijst in haar reactie op de begroting op het feit dat “ook in 2013 er weer fors bezuinigd wordt op het voortgezet onderwijs. Per saldo gaat het om een bedrag van minstens 190 miljoen euro. Daarbij komen nog forse extra stille bezuinigingen”. De VO-raad “gaat daarom onverminderd door om de financiële situatie van scholen en de onmogelijkheid om verder te bezuinigen onder de aandacht van de politiek te brengen”. Als lichtpuntjes noemt de VO-raad “de compensatie van gestegen werkgeverslasten en prijsbijstelling. Bovendien schuift de kasschuif nog een jaar verder en komt de al eerder bekend geworden 26 miljoen voor deskundigheidsbevordering beschikbaar”.

De PO-Raad wijst er op dat “voor 2013 geen nieuwe ontwikkelingen in de onderwijsbegroting staan. Het primair onderwijs krijgt vanaf 2014 bij ongewijzigd beleid echter te maken met een korting op de lumpsum van ruim € 57 miljoen, oplopend naar bijna € 89 miljoen in 2016”. De PO-Raad verwacht “dat deze plannen nog worden aangepast in een nieuw regeerakkoord, aangezien bijna alle politieke partijen in hun verkiezingsprogramma investeringen in het onderwijs hebben beloofd”. De PO-Raad vindt het een goede zaak dat de schoolbesturen nu € 44 miljoen extra kunnen investeren in de professionalisering van schoolleiders en leraren.

Het Onderwijsblad heeft cijfers van OCW geanalyseerd en leden van de Algemene Onderwijsbond geënquêteerd. Uit de OCW cijfers blijkt volgens het onderzoek van het Onderwijsblad dat tussen oktober 2010 en maart 2012 ten minste 10.000 banen verdwenen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Omdat het leerlingenaantal veel minder daalt, worden de klassen voller. Uit de enquête blijkt dat dit schooljaar veel scholen opnieuw met minder mensen zijn gestart.
Tussen oktober 2010 en oktober 2011 was het banenverlies ongeveer 8.000  en tussen oktober 2011 en maart 2012 zijn 2.000 banen geschrapt. Omdat het aantal leerlingen niet zo snel daalt, worden de klassen voller. De leerling/leraarratio geeft daar duidelijk aanwijzingen voor. Die stijgt 0,4 tot 0,8 in de verschillende sectoren, maar daar moet je, zo stelt het Onderwijsblad, de stijging over 2009 van rond de 0,5 eigenlijk bij rekenen.
Oorzaken van het banenverlies zijn krimp en bezuinigingen. Bezuinigingen die enerzijds noodzakelijk zijn omdat loonkosten en overige kosten stijgen zonder dat daar (volledige) compensatie tegenoverstaat en anderzijds voortvloeien uit het feit veel schoolbesturen in de afgelopen jaren (bewust of onbewust) verliezen hebben gemaakt, die in sommige gevallen moeten worden aangezuiverd.

Banenverlies per sector oktober 2010 -maart 2012

(bron:OCW)

Meer doen met minder mensen (2010-2012)

In alle sectoren neemt het aantal banen sneller af dan het aantal leerlingen, waardoor het aantal leerlingen per leraar stijgt.

*gegevens bve van oktober 2010 - oktober 2011, vanwege teveel ontbrekende gegevens over maart 2012

lees verder

Deloitte (Accountancy en Advies) analyseerde 300 jaarrekeningen van onderwijsorganisaties PO en VO. Uit deze analyse blijkt dat de bezuinigingen in het primair en voortgezet onderwijs in de afgelopen jaren in 2011 leidden tot banenverlies in de sector. Na de negatieve resultaten over 2010 hebben met name scholen in het primair onderwijs fors ingegrepen in hun formatie. Desondanks leidt, net als vorig jaar, ruim de helft van de schoolbesturen verlies in 2011.
Vooral in het primair onderwijs heeft er een forse reductie van personeel plaatsgevonden. Deze reductie gaat met 5% daling (6.000 banen) in de formatie veel harder dan de daling van het aantal leerlingen (ongeveer 1%). Hierdoor is in een jaar tijd de verhouding tussen het aantal leraren en leerlingen gestegen van 1:12 naar bijna 1:12,5. 
In het voortgezet onderwijs bezuinigen scholen niet alleen op personeel, ook de materiële kosten inclusief huisvesting worden geraakt. Hiermee treedt, na jaren van stijging, een trendbreuk op.
Het aantal scholen in primair en voortgezet onderwijs dat verlies leidt is met ruim 55% ongeveer gelijk aan vorig jaar. De omvang van de verliezen neemt wel af. Ondanks de verbetering in resultaten is de vermogenspositie van scholen verslechterd. De verliezen over 2011 tasten de bufferfunctie verder aan. Het buffervermogen van scholen gaat al vanaf 2007 jaarlijks achteruit. Het aantal scholen dat door een slechte solvabiliteit (34%)of liquiditeit financieel in de gevarenzone zit, wijkt overigens nauwelijks af van vorig jaar en ook het aantal scholen met een hoog eigen vermogen blijft stabiel op, ruim de helft.
lees verder

Dit bericht sluit naadloos aan op beide vorige. Daar waar er arbeidsplaatsen verdwijnen, neemt de werkloosheid toe. Het CBS meldt een stijging van 11.000 naar 14.000 werklozen in de sector onderwijs, tussen juli 2012 en augustus 2012. Een toename van ruim 25%.
lees verder

De “Regeling vaststelling bedragen programma's van eisen (PvE) PO en (V)SO en bekostiging materiële instandhouding samenwerkingsverband 2013” is gepubliceerd.
De materiële bekostiging stijgt met 1,8%.
lees verder

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over een initiatiefwetsvoorstel van het Tweede Kamerlid Çelik (PvdA) dat tot doel heeft de regels voor bekostiging van een nieuwe school aan te scherpen. Het voorstel geeft de minister van OCW de bevoegdheid schoolbesturen die een zeer zwakke school in stand houden en die een nieuwe school of nevenvestiging willen stichten, hiervoor niet te bekostigen. Deze weigeringsgrond voor bekostiging geldt ook voor de betrokken bestuurders persoonlijk, als zij binnen een ander schoolbestuur een nieuwe school zouden willen stichten. Het advies is op 14 september 2012 openbaar gemaakt.
De Raad van State is kritisch over het voorstel. De raad voorziet mogelijke conflicten met de vrijheid van onderwijs en zet vraagtekens bij het nut, de noodzaak en de proportionaliteit van het voorstel. In de toelichting ontbreekt een analyse van de problematiek, mede in het licht van de vrijheid van onderwijs die in de Grondwet is gewaarborgd. Immers, nog voordat inzicht bestaat in het daadwerkelijk functioneren van een school wordt al besloten dat die school niet voor bekostiging in aanmerking komt. Dit doorbreekt de (grond)wettelijke systematiek dat bekostiging plaatsvindt op basis van de deugdelijkheid van het onderwijs en niet op basis van de wijze van besturen.
De Raad adviseert het wetsvoorstel op diverse punten nader te bezien.
lees verder

De omzet in de Nederlandse accountancy markt is vorig jaar gedaald met 0,8 procent tot 3,98 miljard euro. Daarmee zet de dalende lijn in deze sector door, zo blijkt uit onderzoek van Accountancynieuws onder de dertig grootste accountantskantoren. De omzetdaling komt voort uit de afnemende vraag naar controle, advies en het opstellen van jaarrekeningen. Daarmee komen ook de tarieven voor assurance, samenstel-  en administratieve diensten onder druk. Accountancynieuws stelt vast dat de omzetdaling niet gelijk verdeeld is binnen de sector. Van de Big Four, PwC, KPMG, Deloitte en Ernst & Young, wist KPMG als enige een groei in de omzet te behalen. Zij schrapten hiervoor wel de meeste banen ten opzichte van de rest. In totaal vertegenwoordigen de grote vier zo’n dertig procent van de omzet in de accountancybranche, wat gelijk staat aan 1,37 miljard euro.
Vergeleken met 2010 daalde het aantal banen dit jaar iets minder met 3,7 procent ten opzichte van 5,9 procent. De productiviteit per werknemer neemt daarentegen toe. Dat is vooral te danken aan de efficiencymaatregelen die hoog op de agenda stonden van veel bedrijven in 2011. Er werd veel geïnvesteerd in ICT. Als gevolg daarvan nam het werk, en het aantal assistenten en administratieve krachten, af. De toenemende automatisering helpt klanten om meer administratief werk zelf te doen.

lees verder

Het aantal schoolbesturen in het primair onderwijs dat de Code Goed bestuur hanteert, is in een jaar tijd toegenomen van 50% naar 73%. De schoolbesturen zijn van mening dat de Code duidelijk en bruikbaar is en aangeeft wat de essentie is van Goed bestuur. Dat blijkt uit de monitor 'Goed bestuur in het primair onderwijs' die is uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam en Radboud Universiteit Nijmegen in opdracht van de PO-Raad.
De Code Goed bestuur PO is in 2010 door de leden van de PO-Raad vastgesteld. Het jaar 2011 was turbulent wat betreft de ontwikkeling van bestuur en toezicht. De 'Wet Goed Onderwijs, goed bestuur' stelt een scheiding van schoolbestuur en intern toezicht verplicht. Bij het inrichten van het bestuur en toezicht conform deze wet hebben de schoolbesturen gebruik gemaakt van de Code Goed bestuur. Dit heeft geleid tot een eigen kritische blik op de kwaliteit van het schoolbestuur.
lees verder

Op woensdagmiddag 7 november 2012 is er een landelijke bijeenkomst in het Spant te Bussum over onderwijshuisvesting en andere kind- en wijkgebouwen. Deze middag wordt georganiseerd door Bouwstenen voor Sociaal in samenwerking met Agentschap NL. De bijeenkomst, die gratis toegankelijk is voor scholen en gemeenten, is bedoeld voor schoolbesturen, onderwijshuisvesters en andere maatschappelijke organisaties. Centraal thema is “afslanken en opfrissen”. Bijdragen worden o.m. geleverd door Kete Kervezee, voorzitter PO-Raad, en Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere en voorzitter van de VNG. Voor programma en aanmelding zie www.agendamaatschappelijkvastgoed.nl

Onder deze titel heeft Infinite-adviseur Frank Mullaart een artikel geschreven in het magazine Pulse. Steeds meer besturen hebben moeite om de uitgaven en inkomsten in balans te houden, met negatieve resultaten tot gevolg. Gelukkig hebben veel besturen nog voldoende vermogen (reserves) om de negatieve resultaten over 2011 op te vangen, maar voor hoelang nog?

Lees het artikel

In onze Infinite Update van 5 september jl. hebben wij onder de titel “VOS/ABB wil einde aan verplichte aansluiting Vf (23 juli 2012) aandacht besteed aan een brief die de VOS/ABB geschreven heeft aan de Tweede Kamer, dit in reactie op een brief van het Vervangingsfonds. Voor alle duidelijk willen wij hierbij aantekenen dat de tekst volledig ontleend is aan de tekst van de brief van VOS/ABB.

KPC Groep organiseert een serie Masterclasses Passend onderwijs. Infinite Financieel verleent medewerking aan de tweede masterclass, over financieel management, onder het motto “Een samenwerkingsverband is geen schoolbestuur”. Meer informatie?
lees verder