Infinite Update - 20 november 2013

• 21 november 2013: Netwerk Controllers en financieel directeuren PO (lees verder)
• 11 december 2013: Landelijke PrO-dag 2013 (lees verder)

In onze vorige editie schreven we al uitvoerig over de extra gelden die (al dan niet structureel) beschikbaar gaan komen voor PO en VO. Inmiddels is gebleken dat er nog vragen leven over het moment van toekenning en de consequenties hiervan. Op basis van de berichtgeving van PO-Raad, VO-raad en OCW komen wij tot de volgende aandachtspunten voor 2013.

Primair Onderwijs

In het Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) en de Onderwijsbegroting 2014, annex het Herfstakkoord,  is extra geld uitgetrokken voor het primair onderwijs. In dit kader wordt in december 2013 al een bedrag van in totaal 381 miljoen euro (€ 236,75 per leerling) uitgekeerd aan schoolbesturen in het primair onderwijs. Het gaat om middelen voor: Behoud werkgelegenheid jonge leraren (macro  € 85 miljoen) waarvoor OCW de besturen in december 2013 al € 52,85 per leerling   éénmalig uitkeert; de besturen dienen dit voor 5/12 in 2013 te verantwoorden en 7/12 in 2014. OCW beschouwt dit als een éénmalige plus die in 2016 en 2017 weer wordt gekort op de personele lumpsum.  De beschikking is al gepubliceerd in  de Staatscourant. NOA  (€ 296 miljoen) dit gaat om € 183,90 per leerling vanuit het Herfstakkoord, die OCW toevoegt aan de bekostiging 2013, zonder dat men een koppeling legt met de personele- dan wel materiële lumpsum. Daarom moet het ontvangende schoolbestuur deze extra middelen geheel opnemen als bate in 2013 en over dit jaar verantwoorden. Over de totale extra geldstroom tot 2017 stuurde de PO-Raad alle leden een brief. Daarin zet de PO-Raad uiteen wat de financiële consequenties zijn van de verschillende akkoorden en welke onzekerheden daar nog aan kleven. Leden krijgen ook informatie over hoe ze de verschillende bedragen in hun jaarrekening kunnen verwerken.   

Voortgezet Onderwijs

Ook het VO ontvangt al in december 2013 extra middelen. Het gaat om een grotendeels vergelijkbare situatie als in het PO met middelen voor: Behoud werkgelegenheid jonge leraren (macro  € 65 miljoen of 1,18 % ‘up’ in de personele lumpsum) waarvoor OCW de besturen in december  2013 al € 69,35 per leerling uitkeert; uit de regeling  blijkt dat de besturen in 2016 en 2017 weer gekort worden in de lumpsum voor hetzelfde bedrag (zie regeling) . Deze middelen moet het VO-bestuur in zijn geheel opnemen als baten over 2013. NOA  (€ 217 miljoen) dit gaat om een ‘up’ in de personele lumpsum van 3,95 %  die in december 2013 wordt uitgekeerd en in zijn geheel over dat jaar verantwoord moet worden in de baten. In 2015 en de jaren daarna daalt de bijdrage naar structureel 0,85 % van de personele lumpsum. De VO-Raad heeft een actueel overzicht relevante financiële mutaties  (bezuinigingen en extra’s in de bekostiging)  tot 2017 op de website gezet.  Daarin staan ook de verwachte vergoedingen voor de functiemix en de laatste GPL bedragen vanuit de regeling oktober 2013. Daarin zitten bovengenoemde middelen in het overzicht voortgezet onderwijs dus nog niet verwerkt.  
(Zie ook het volgende bericht)

Er is een nieuwe editie verschenen van de nieuwsbrief Jaarverslaggeving Onderwijs. Hierin wordt onder meer ingegaan op de verantwoording van de extra middelen die de schoolbesturen nog in 2013 ontvangen en de wijze waarop schoolbesturen de van samenwerkingsverbanden passend onderwijs ontvangen middelen moeten gaan verantwoorden. Over de extra middelen 2013 staat in de nieuwsbrief onder meer te lezen: “in december vindt de betaling plaats van de aanvullende bekostiging, die op grond van het Herfstakkoord zijn toegewezen. Er komen veel vragen binnen over de verwerking daarvan in de jaarrekening. Omdat de besteding in het merendeel van de gevallen pas in 2014 zal plaatsvinden, menen veel onderwijsinstellingen dat de (extra) toewijzing ook pas in 2014 als bate behoeft te worden opgenomen. Dat is niet correct. Feit is dat er geen enkele koppeling wordt gelegd tussen enerzijds de toewijzing en anderzijds de besteding daarvan door de instellingen. Omdat de extra toewijzing wordt toegevoegd aan de lumpsum moet op grond van RJ 660.301 deze ook als bate worden genomen in de jaarrekening over het jaar van toewijzing”. Over de middelen van de samenwerkingsverbanden wordt onder meer geschreven: “EFJ voor samenwerkingsverbanden zal worden ingericht volgens het standaard model en enkele posten bevatten, bestemd voor de ontvangst en doorbetaling van de SWV-gelden. Voor schoolbesturen wordt aldus in het verslagjaar 2014 voor het eerst de mogelijkheid geboden 'ontvangen doorbetalingen rijksbijdrage swv' apart te registreren en te rapporteren”.

lees meer

Verbetering bedrijfsvoering schoolbesturen VO is een belangrijk nieuw project van de VO-raad. Met het nieuwe project ondersteunt de VO-raad schoolbesturen die in financieel zwaar weer terecht zijn gekomen of dreigen te komen, bij een structurele verbetering van hun bedrijfsvoering en hun financiële positie.

Schoolbesturen die willen weten of zij binnen de doelgroep van het project vallen, worden gevraagd de ‘scan verbetering bedrijfsvoering VO’ in te vullen en deze te mailen aan de projectleiding. De scan richt zich zowel op de feitelijke actuele financiële positie van het schoolbestuur als op diverse aspecten van de bedrijfsvoering binnen de organisatie. De projectleiding analyseert de ingevulde scan en neemt telefonisch contact op met de betreffende bestuurder(s). Hierna besluit de projectleiding of de organisatie in aanmerking komt voor deelname.

lees meer

Omdat bestaande SWV WSNS worden opgeheven vervalt per 1 augustus 2014 al het bestaande grensverkeer SBAO, ook het grensverkeer dat langs de lijnen van de nieuwe SWV passend onderwijs nog wel grensverkeer SBAO zou blijven. Uit verwijzingen die vanaf 1 augustus 2014 plaats gaan vinden, gaat nieuw grensverkeer ontstaan, dat wél financiële consequenties voor de nieuwe SWV passend onderwijs.
Lees het factsheet dat OCW hierover ontwikkeld heeft.

Op 4 november zijn alle schoolbesturen in het primair onderwijs en de onderwijsadministratiekantoren per brief geïnformeerd over een verhoging van de premies van zowel het Participatiefonds als het Vervangingsfonds per 1 januari 2014.
De aan het Participatiefonds te betalen premie stijgt het sterkst. Door de sterk gestegen werkloosheidskosten heeft het bestuur van het Participatiefonds moeten besluiten om de premie per 1 januari 2014 te verhogen van 3% naar 4%. Een forse verhoging van de premie, die ook hoger is dan eerder was ingeschat (zie brief van 19 juni 2013). Een noodzakelijke verhoging ook, gezien de sterk gestegen werkloosheidskosten, die in rekening worden gebracht bij het Participatiefonds.
Per 1 augustus 2013 was de premie Participatiefonds 3%. Er was een verhoging voorzien van 3,5% per 1 januari 2014 en naar 3,95% per 1 augustus 2014. Dit wordt nu bijgesteld naar 4% per 1 januari en nog eens minimaal 0,33% per 1 augustus.
Het bestuur van het Vervangingsfonds heeft moeten besluiten om zowel de premie verplicht als de premie vrijwillig per 1 januari 2014 te verhogen. De premie verplicht stijgt van 7,77% naar 8,20%. De premie vrijwillig gaat van 7,70% naar 8,20%. Deze premieverhoging is ‘noodzakelijk om het tekort van het Vervangingsfonds stapsgewijs terug te dringen en de liquiditeitspositie zodanig te verbeteren dat het fonds weer kan voldoen aan de liquiditeitseisen die het Ministerie van OCW stelt’. Vorig jaar werd afgesloten met een negatief resultaat van ± 11 miljoen euro. De financiële positie van het fonds is dit jaar wel iets verbeterd, maar het bestuur verwacht ook dit jaar te moeten afsluiten met een negatief vermogen. De financiële positie maakt dat het Vervangingsfonds elke maand geld moet lenen om aan haar betalingsverplichtingen te voldoen. Een enkele keer is de uitbetaling van de declaraties zelfs een aantal dagen uitgesteld, omdat het banksaldo op de reguliere betaaldatum onvoldoende was. Ondanks deze sterke premiestijging sluit het bestuur niet uit dat een verdere stijging per 1 augustus 2014 noodzakelijk is. Dat hangt uiteraard af van de verdere ontwikkeling van de vervangingskosten.
Per 1-8-2013 was de premie Vervangingsfonds 7,77%. De premie wordt nu per 1 januari 2014 verhoogd  naar 8,2% en per 1 augustus 2014 nog eens met minimaal 0,2%.

lees meer over de premieverhoging
lees meer over de premiewijziging

Door de invoering van passend onderwijs verandert er veel in de systematiek van de bekostiging van het (V)SO. De PO-Raad organiseert daarom samen met het ministerie van OCW en DUO drie bijeenkomsten over dit thema, bestemd voor bestuurders, directies en controllers.
lees meer

Op de website van DUO zijn de voorlopige telgegevens gepubliceerd van het primair onderwijs. Het gaat om het aantal leerlingen per schoolvestiging zoals door scholen aangeleverd op 1 oktober 2013 tot 26 oktober 2013 in het Basisregister Onderwijs (BRON). Het gaat om drie bestanden (basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs) waarin staat aangegeven welke leerlingaantallen scholen in BRON ingevoerd hebben en welk deel daarvan bekostigd zal worden op basis van de stand van zaken op 26 oktober 2013. Deze bestanden dienen voor scholen slechts ter controle. Aan de bestanden kunnen geen rechten worden ontleend ten aanzien van de bekostiging. De reguliere bekostiging wordt vastgesteld op basis van de leerlinggegevens op peildatum 1 oktober 2013, zoals deze op 2 december 2013 zijn opgenomen in BRON. 

lees meer

Het financieel toezicht van de inspectie wordt eenvoudiger. In het funderend onderwijs (PO en VO) gaat de inspectie werken met twee in plaats van drie soorten toezichtarrangementen. Daarnaast zijn de indicatoren voor de jaarlijkse financiële risicoanalyse aangescherpt. Zo krijgt men meer zicht op risico’s die zich op de langere termijn kunnen voordoen.
Het toezicht lijkt zich dus meer te gaan richten op de risico’s en dus niet meer op de vraag of schoolbesturen hun middelen wel goed besteden en niet te veel geld op de plank laten liggen.

lees meer

Op maandag 11 november is de website www.scholenopdekaart.nl gelanceerd. Deze website geeft op dit moment ondermeer gegevens over het aantal leerlingen, de beoordeling en waardering door de Onderwijsinspectie en welk advies de leerlingen krijgen als ze naar het voortgezet onderwijs gaan. Honderden scholen hebben ook hun eindtoetsgegevens al gepubliceerd, begin december staan deze gegevens van alle scholen op de site.

Omdat de kwaliteit van een school veel meer is dan de gemiddelde eindtoetsscore, geeft de website geen ranking. De site presenteert op eenduidige wijze een veelheid aan gegevens over de school, waaronder de gemiddelde eindtoetsscores. Deze scores worden in een breder perspectief geplaatst en scholen kunnen een uitleg bij de cijfers schrijven. De komende tijd zullen steeds meer gegevens via de site gepubliceerd worden. Ook komt er een speciaal managementvenster, opdat scholen zich met elkaar kunnen vergelijken en van elkaar kunnen leren. Dit Venster zal alleen voor de scholen toegankelijk zijn. Daarnaast komt er een speciale site voor ouders om het maken van een schoolkeuze te ondersteunen.

De Regeling bekostiging exploitatiekosten voortgezet onderwijs, kalenderjaar 2014 (lees de regeling) heeft ingevolge artikel 86, zevende lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs ‘voorgehangen’ bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Dit heeft niet geleid tot wijziging van betreffende regeling. De regeling is nu per 13 november 2013 in werking getreden.
lees meer

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel dat strekt tot het wettelijk regelen van de verbetertermijn voor zeer zwakke scholen. Het wetsvoorstel is op 13 november 2013 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Raad van State openbaar geworden. Het wetsvoorstel betekent een verdere aanscherping van het toezicht op basisscholen en middelbare scholen door de Onderwijsinspectie. Als gevolg van het wetsvoorstel bepaalt de inspectie niet langer zelf binnen welke termijn de kwaliteit van scholen die zijn aangemerkt als 'zeer zwak' opnieuw wordt beoordeeld. Dit onderzoek zal als gevolg van het wetsvoorstel altijd na één jaar plaats moeten vinden. Ook zal de Onderwijsinspectie, als zij na één jaar vaststelt dat de kwaliteit van de school nog niet voldoende is verbeterd, verplicht aan de minister het advies moeten geven de school of afdeling te sluiten dan wel de bekostiging te beëindigen.

De Raad van State adviseert onder meer  bij de beoordeling alleen gebruik te maken van normindicatoren die zijn gebaseerd op op bestaande bekostigingsvoorwaarden/deugdelijkheidseisen in de wet. Niet alle normindicatoren van de Onderwijsinspectie geldt dit namelijk. De Raad van State gaat ook in op het feit dat het wetsvoorstel de Onderwijsinspectie verplicht aan de minister te adviseren een bekostigingsmaatregel te treffen als de kwaliteit van zeer zwakke scholen onvoldoende verbetert. De Onderwijsinspectie krijgt geen ruimte om zelf tot een afweging van de situatie te komen, en daarop haar advies aan te passen. Daarmee heeft zo'n advies naar het oordeel van de Afdeling advisering geen enkele betekenis. Een advies waarvan de inhoud nog niet vaststaat kan daarentegen behulpzaam zijn voor de minister bij de afweging om al dan niet een bekostigingsmaatregel te treffen. Ten slotte merkt de Afdeling advisering op dat de toelichting bij het wetsvoorstel aandacht besteedt aan de aanpak van zeer zwakke scholen in het algemeen, maar niet uitlegt waarom het wetsvoorstel als aanvulling op de bestaande aanpak noodzakelijk is.
Lees hier de volledige tekst van het advies van de Raad van State en het nader rapport van de minister.