De Staat van het Onderwijs 2024 – 17 april 2024

De inspectie publiceert jaarlijks De Staat van het Onderwijs, recent die van 2024.

Net als voorgaande jaren constateert de inspectie dat steeds meer leerlingen de basisvaardigheden (taal, rekenen en burgerschap) onvoldoende beheersen. Nader onderzoek laat zien dat de kwaliteit van het onderwijs op elke school anders is en dat de verschillen erg groot zijn. Twintig procent van de scholen levert op een of meerdere belangrijke facetten niet het minimale niveau dat wettelijk wordt gevraagd. De autonomie van schoolbesturen en leerkrachten is groot. In sommige gevallen zorgt dit voor mooie resultaten, in andere gevallen geeft die autonomie ook ruimte aan het voortbestaan van slecht onderwijs, zo stelt de inspectie; scholen en leerkrachten die autonomie gebruiken als excuus om onvoldoende kwaliteit te leveren.

Het lerarentekort zorgt er op een toenemend aantal scholen voor dat er maar vier dagen in de week les wordt gegeven. Op andere basisscholen is de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs onder de maat. Het gevolg hiervan is dat steeds meer kinderen hiervan later in hun loopbaan last krijgen en hun talenten niet optimaal kunnen ontwikkelen.

Samenwerkingsverbanden passend onderwijs laten wel zien dat zij herstelopdrachten goed oppakken. Waar eerder in 2022 een op de drie samenwerkingsverbanden één of meerdere herstelopdrachten kreeg voor kwaliteitszorg, governance of een dekkend ondersteuningsaanbod, zijn er nu nog slechts enkele samenwerkingsverbanden die de tekortkomingen nog niet hersteld hebben. De inspectie ziet hier mooie stappen vooruit.

Financieel gezien behouden scholen en samenwerkingsverbanden in het funderend onderwijs hun solide positie. Wel herkent de inspectie het beeld dat er veel tijd, energie en ergernis zit in de aanvraag en verantwoording van tijdelijke subsidies. De meeste middelen gaan immers naar personeel en er is een sterke behoefte aan stabiele teams die gestructureerd goed onderwijs vormgeven.

De demissionaire ministers Dijkgraaf en Paul herkennen in hun beleidsreactie de bevindingen van de inspectie en gaan aan de hand van drie thema’s (betrokken overheid, meerjarig perspectief, heldere doelen en onderwijsprofessionals) in op de door hen ingezette beleidsacties op de door de inspectie gesignaleerde aandachts-/probleempunten.