Advies Onderwijsraad: een duidelijke positie voor schoolbesturen – 28 september 2023
De overheid moet consistent sturen en zorgen voor een duidelijke positie voor schoolbesturen. Op hun beurt moeten besturen ervoor zorgen dat beslissingen over onderwijs zoveel mogelijk op school worden genomen en dat zij extern samenwerken als dat nodig is voor publieke belangen. Dit staat in het advies ‘Een duidelijke positie voor schoolbesturen’ van de Onderwijsraad. Schoolbesturen vormen een onmisbaar knooppunt in het bestel tussen school, overheid en de maatschappelijke omgeving, maar de bestuurlijke verhoudingen zijn verstoord geraakt, zo stelt de Onderwijsraad.
De sturing van de overheid is niet consistent, constateert de Onderwijsraad. Zo is in wetgeving niet altijd duidelijk wat schoolbesturen moeten doen. Tegelijkertijd maakt de overheid ook wetten die volgens de raad te veel voorschrijven wat schoolbesturen moeten doen. Daarnaast passeert de overheid schoolbesturen steeds vaker door geld en ondersteuning direct aan scholen toe te kennen, terwijl schoolbesturen wel verantwoordelijk blijven voor de manier waarop het geld wordt besteed.
Maar de raad ziet ook dat schoolbesturen niet altijd voldoende professionele ruimte laten aan leraren en schoolleiders en hen onvoldoende faciliteren om goed onderwijs te kunnen geven. Sommige schoolbesturen, zo stelt de raad, zijn losgezongen van hun scholen of staan onvoldoende in contact met ouders. De raad signaleert bovendien dat niet alle schoolbesturen extern goed samenwerken.
De Onderwijsraad stelt dat de overheid en schoolbesturen beter werk moeten maken van hun eigen bestuurlijke rol om goed onderwijs voor alle kinderen en jongeren te garanderen. De Onderwijsraad adviseert de overheid om de rol en verantwoordelijkheden van schoolbesturen te respecteren en consistent te sturen. In lijn daarmee dringt de raad erop aan om het onderwijs zo veel mogelijk structureel te bekostigen en concurrentieprikkels in de bekostiging te dempen.
Schoolbesturen krijgen van de Onderwijsraad het advies om stevig intern verbonden te zijn met hun scholen. Hiermee bedoelt de raad dat een schoolbestuur weet wat er speelt op de school of scholen, zicht heeft op de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs, in contact staat met ouders, beslissingsruimte laat aan schoolleiders en leraren en hen zo toerust dat zij deze ruimte goed kunnen invullen.
Verder adviseert de Onderwijsraad schoolbesturen om te zorgen voor samenwerking tussen scholen en om ook extern samen te werken met andere schoolbesturen en maatschappelijke partners om publieke belangen te dienen. De raad beveelt schoolbesturen aan elkaar hieraan te houden met behulp van de codes goed bestuur binnen de PO-Raad en de VO-raad.